Muzeum Miejskie „Dom Gerharta Hauptmanna” ma siedzibę w dawnej willi niemieckiego pisarza i laureata nagrody Nobla z 1912 r. Gerharta Hauptmanna (1862-1946). Budynek w stylu historyzującym wzniesiono w latach 1900-1901według projektu berlińskiego architekta Hansa Grisebacha (1848-1904). W roku 1922 wnętrze zostało wzbogacone o polichromię autorstwa Johannesa Maximiliana Avenariusa (1887-1954).
Umiejscowiona na granitowej skale rezydencja zwana „Wiesenstein” (Łąkowy Kamień), otoczona parkiem o powierzchni 1,6 ha, powstała w zamyśle jako willa widokowa, z której rozpościera się widok na Karkonosze.
Pisarz zamieszkiwał willę od roku 1901 aż do swojej śmierci w 1946 roku. Przez prawie pół wieku była ona zarówno jego domem, jak i centrum życia kulturalnego i towarzyskiego dla wielu artystów z kręgów karkonoskich i berlińskich, a także miejscem słynącym z cennych kolekcji rzemiosła i wyposażenia.
Po śmierci pisarza obiekt przejęło m.in. Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Radzieckiej, a na przełomie lat 40. i 50.XX w. utworzono tu Ośrodek Wczasów Dziecięcych „Warszawianka”, który do roku 1997 przyjmował dzieci na pobyty feryjne i zielone szkoły. Willa po gruntownych zabiegach remontowych i restauracyjnych ostatecznie zmieniła swoje przeznaczenie i od 2005 roku jest siedzibą Muzeum Miejskiego „Dom Gerharta Hauptmanna”, będącego instytucją kultury Miasta Jelenia Góra.

Muzeum, promując wielokulturowy charakter dziedzictwa regionu Dolnego Śląska, organizuje wystawy, warsztaty, sympozja i konferencje naukowe, wydarzenia teatralne, muzyczne, wykłady i spotkania autorskie z pisarzami. Muzeum prowadzi działalność wydawniczą. Posiada specjalistyczną bibliotekę z czytelnią.

Na parterze willi mieści się sklep z wydawnictwami i pamiątkami.